Марина Ябыкова 1980 Мечин jылда Улаган аймактыҥ Балыктуjул jуртында чыккан. Елена Федосьевна ла Михаил Гаврилович Ябыковтордыҥ тӧрт кызыныҥ эҥ jааны. Кычырып ӱренгенинеҥ ле ала алтай бичиктерди, ол тоодо «Алтай баатырларды» jилбиркеп кычыратан. Школды тӧрӧл jуртында ӱренип божоткон. Оныҥ кийнинеҥ ГАГУ-ныҥ тӱӱкилик факультедин, былтыргы jылда алтаистиканыҥ ла тӱркологияныҥ факультединде магистратураны jедимдӱ ӱренип божотты. Тургуза ӧйдӧ чӱмдӱ бичик кепке базар «Алтын-Туу» деп байзыҥ-јуртта редактор, «Вестник Горно-Алтайска» газетте корреспондент болуп, алтай тилле чыгып турган бӱкти jетирӱлерле толтырат. Журналисттиҥ jолын оогош Тӧрӧлиндеги «Улаганныҥ солундары» газетте баштаган.
Маринаныҥ алтай поэзияда эткен алтамдары чокум ӱниле, чокум сӧзиле аҥыланганын темдектеер керек. Ӱлгерчиниҥ баштапкы јуунтызы кепке базылганынаҥ бейин ӧйлӧр ӧдӱп калды. Бӱгӱн Марина Ябыкованы алтай ӱлгерликте, эпшилердиҥ поэзиязында бек кӱӱндӱ, сӱрлӱ сӧстӱ, аҥылу кӧрӱмдӱ ӱлгерчи јиит эпши деп адарга јараар. Келер ӧйдӧ јебрен Улаган Алтайдыҥ ӱлгерчизи бисти јараш ӱлгерлериле, канаттар сыйлагадый сезимиле, ару кӱӱнге алдыртар сӧзиле сӱӱндирер деп, бир де алаҥзыбай јадыс.
Сӱмеленедим,
Сӧслӧ мекележип.
Jӱрӱмниҥ jуруктарын
Ӱлгерлеерге ченежип.
***
Теҥери айас,
Тереҥине кӧс jетпес.
Jӱрӱмге туулат бӱрчӱктер.
Jе айыл сайын – кӱрчектер.
Ӧйдиҥ кӧбин…
Jе кижиге бир бакпас.
Телекейдиҥ ачу jажыдын
Jас ачып айабас.
Телкем кӱӱним курчууда.
Тенийтен санаам олjодо.
Кӱрчектер меге кынjыдый.
Jӱрӱм тура калгандый…
2020 j.
***
Чаракчадаҥ сыны кожулып,
Чуудаҥ чыккан уулым бу.
Чебер алтап, jилбиркеп,
Телекейге кӧргӧн балам бу.
Jайаачызы jаш бойын
Jажаганча корызын.
Ойгор алып чыдаза,
Адаандазын эл-jонын.
***
Сӱмезиле кӱн чогын
Чокыларга кем илген?
Ӧзӱмдердиҥ ӧзӧгин
Тазылынаҥ кем тапкан?
Кажызына ла тын берип,
Кыртыжы jердиҥ jылыган.
Jаан карлу кышты jеҥип,
Jас чебер алтаган.
Кӧктамандар кӧзин ачала,
Jажыырга сакыйт эзинин.
Сӱмезиле jаҥ алала,
Jайымжыган jастыҥ эпчилин.
***
Jас келеет
Кӱлӱмjизи jылу jас келеет.
Кӱӱ чӱмдейт тамчылар.
Кӱрентилер чейилип,
Jолдорды jарып, jарыжар.
Кыштыҥ соогын jымжадып,
Кӱнниҥ чогы биjелейт.
Кырлаҥ-меесте чоокырлап,
Кӧк тынып, корболойт.
Кижиниҥ кӧксин кеҥидер
Куулгазынду, jараш ӧй.
Jединижип, кожоҥдоп,
Jӱрӱмге сӱӱнген меҥдеш ӧй.
***
Jаскы кардыҥ jаражын!
Jымжак, апааш jуҥга бодош.
Кыштай jаткан эскизин
Кайылтарга jаайт ошкош.
***
Кайкалду телекей
Кандый ла jолду:
Кайыр ажулу,
Капчалда тозуулду.
Кеен jалаҥда
Тепселген орыкту.
Кайкалап, тымыкта
Ӧткӧдий кечӱлӱ.
Кайкалду телекей
Каймыккан jолду:
Кӧбизи ортодо
Менийи танылу.
Телеҥит кӧксимнеҥ
Тебинип чыккан
Тегин сӧзимниҥ
Агыны аҥылу.
Оныҥ тазылы
Озогы чактарда,
Ок-jаалу, jыдалу
Ойгор баатырда.
Кайа-тажын
Кырлап, аралап,
Кызалаҥ ӧйлӧрдӧ
Кыстаткан калыкта.
Ӧзӧгис тӱбинде,
Ӧкпӧ-буурыста
Ӧйлӧр ченеген
Ӧктӧм тилис бу.
Кумран чактардаҥ
Куучыныс кӧнӱ,
Кӧӧрӧп jӱрели,
Бис – тӧрӧлдӱ.
Эрӱ чырайлу
Элимниҥ кебери,
Ээлгир кӱрмели –
Кандый кару…
Кайкалыла толо
Улу jӱрӱмде
Jӱригер, улузым,
Санаагар ару.
***
Ай болуп, меге тӱнде келбес болзоҥ,
Jылдызыҥ болуп, мен сеге имдейин.
Jас болуп, jылууҥды меге бербес болзоҥ,
Jай болуп, мен сеге меҥдейин!
***
Уксаҥ да,
Айдыҥ тӱнниҥ шылыртын,
Анда кӱӱним шыралап,
Айдынган аайлу шымыртын.
Сескеҥ бе,
Сурактар кӧксим ээлеген.
Сыргалjы jаста санаама
Сӱрнӱккен кебер эбелген.
Аjарзаҥ да,
Сезимниҥ кайыр кыйузын,
Эреҥиске анда jол бербей,
Эптелген эрмек быжузын.
Сурабазаҥ,
Кайдаҥ келет кожоҥ деп,
Канатту сӱӱштиҥ сӧстӧрин.
Jӱрегиме jажына ээ болгон
Кыйынду кӱӱнниҥ истерин.
Тыҥдазаҥ да,
Тымыкты бузат шымыртым.
Айдыҥ тӱннеҥ кемзинип,
Jажыдын ачат jӱрегим.
Кар jаайт. Кӧртӱк jаанайт.
Кыш jасты акалайт.
Бозогодо турган jас чочып,
Бура согуп, кайралайт.
Ӱстинеҥ тӧмӧн илинип калган
Ӱӱр булут койу-койу.
Качан jедерим деп айдар,
Кайран сеге, мен jойу.
Кар jаайт. Кӧртӱк jаанайт.
Билдире берер, кайдар меҥдеп…
Чочыҥкай jастый тура тӱштим.
Не албан, кӧртӱк jӱзип…
2015 j.
***
Мениҥ jӱрӱмим.
Мениҥ jолым.
Jастырып та турзам,
Мениҥ шорым.
Мениҥ jӱрегим.
Мениҥ сызым.
Салым келишсе –
Jолугар ырызым.
Мен талдагам,
Мен алтагам.
Jыгылып та калзам,
Ӧҥдӧйӧрим бойым.
***
Кӧстӧри суркураган,
Колдоры талбаҥдаган,
Тӧрттамандап удура
Кем мени уткыган?
Эки тижи – койондый,
Эки jаагы – кӧрӱктий,
Jайбаҥ-jуйбаҥ меҥдеген,
Jаныма мениҥ кем келген?
Колында чуучак чайбалтып,
Чайдаҥ ботко кем шӱӱген?
Тайнагын тӱште чӧрчӧктӧп,
Танызаар, кем кӱӱлеген?
Эҥмектеп jӱрген балам ол,
Jайбаҥдап, меге меҥдеген.
Тайнак-тайдак jуртында
Тойу борбуй, ӧс келген.
2008
Чоростыҥ энчизи
Эне-Алтай – экче чаазында,
Эбин тапкан jурукчы мында,
Ак сӱмердеҥ серӱӱн jайылат,
Аҥданган чакпын шоркырап агат.
Бозом эҥирде отты айланган
Тӱҥӱрлӱ камныҥ тыныжы угулат.
Эрjине аттардыҥ куу баштары
Кезер таштыҥ тӧзинде jадат.
Бу ончозы улу Чоростыҥ энчизи,
Jайалта ажынып, jолдыктар чӱмдеген.
Jондык керектеҥ туурада артпай,
Jериниҥ, jоныныҥ салымын шӱӱген.
Учурлап адаган оромло базып,
Улалула ӧткӧн айылчы сонуркаар.
Кереесте jерлежис Гуркин дежип,
Келер ӱйелер jолду оморкоор.