Быјылгы јылдыҥ кӱӱк айы маргаан-туштажуларыла сӱрекей бай болды деп темдектеер керек. Мындый јаан учурлу туштажу кӱӱк айдыҥ 22-чи кӱнинде Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы, Россия Федерацияныҥ спортыныҥ ла физический культуразыныҥ отличниги, СССР-дыҥ спортыныҥ узы Сергей Сӱмелеевич Ютановтыҥ эземине учурлалды.
Сергей Сӱмелеевич Ютановтыҥ ады-чуузы бистиҥ тергееде, ороондо элбеде јарлу. Ол 1962 јылда кӱӱк айдыҥ 22-чи кӱнинде Кан-Оозы аймактыҥ Јабаган јуртында чыккан. Национальный школ божоткон. Классический кӱрешле школ ло тушта јилбиркеп баштаган. Баштапкы тазыктыраачызы – ады-чуузы чыккан ӱредӱчи Мадий Каланакович Каланаков. Сергей Сӱмелеевич 1979 јылдаҥ ала «Спартак» ДСО-до тазыктыраачы болуп иштеп баштаган. Ол бойы сӱрекей јайалталу кӱрешчи болгон. 1970-80 јылдарда Горно-Алтайский областьтыҥ эҥ ле једимдӱ кӱрешчилерниниҥ тоозына кирген. Ол јылдарда јаан једимге једип, ороонды, Европаны ла телекейди јеҥген Аҥчы Самтаевле кожо тазыктырынган, маргаандарда кожо турушкан ла ороондорды кожо эбирген деп айдарга јараар. Ол Россоветтиҥ «Спартак» ДСО-ныҥ, Алтайский крайдыҥ јеҥӱчили болуп канча катап чыккан, јииттер ле јашӧскӱрим ортодо маргаандардыҥ јеҥӱчили болгон. 1982 јылда СССР-дыҥ первенствозында алтынчы јерге јединген. Ороон кеминде бу јеҥӱни јаан једим деп айдарга јараар. Сергей Сӱмелеевич – СССР-дыҥ спортыныҥ узы.
Бастыра јӱрӱмин, узын, кӱчин ле кӱӱнин тазыктыраачы ӱренчиктерине, грек-рим кӱрешке берген деп канайда темдектебес. Бойыныҥ ижин сӱӱген ле сӱрекей јакшы билген ус балдарла калганчы кӱндерине јетире иштеген. Калганчы јылдарда ол ШВСМ-да (Алтай Республиканыҥ бийик усту спортчылар тазыктырар школы) кӱрешчилер тазыктырган. Онойдо ок республикада спорттыҥ сурактарына, спорттыҥ национальный бӱдӱмдериниҥ ӧзӱмине камаанын јаантайын јетирген. Эрчимдӱ ижи учун Сергей Сӱмелеевич кӧп кайралдарла кайралдаткан. Олордыҥ тоозында Алтай Республиканыҥ башкарузыныҥ ла Государственный Јууныныҥ – Эл Курултайыныҥ Кӱндӱлӱ грамоталары ла Быйанду самаралары, «Алтай Республиканыҥ нерелӱ тазыктыраачызы», «Физический культураныҥ ла спорттыҥ отличниги», «Иштиҥ ветераны» деп кӱндӱлӱ аттар, Россия Федерацияныҥ «Физический культура ла спорттыҥ ӧзӱми учун» деген кӱндӱлӱ знак-темдеги кирет. Тазыктыраачы, ӱредӱчи кижиниҥ эҥ ле јаан кайралы ӱренчиктери болгонын канайда темдектебес. Ол текши тооло спорттыҥ он јети узын, спорттыҥ узына кӧп тоолу кандидаттарын ла бийик разрядттарлу спортчыларын тазыктырып салган. Ӱредӱчи 1990 јылдардаҥ ала туй ла 2017 јылдарга јетире грек-рим кӱрешле бийик усту кӱрешчилер таскадып-ӱредип салар деген амадузын бир де ӱспеген. Сергей Сӱмелеевичтиҥ «уулдары» ортодо јаркынду јеҥӱлер кӧргӱскен алып-бӧкӧлӧр ас эмес. Олордыҥ јеҥӱлери тергеебистиҥ алтын јеҥӱлерлӱ кӧмзӧзине кирип, јажына баа-чуу болуп артып калды. Олордыҥ тоозында Эзен Уланкин – Россияныҥ спортыныҥ узы, кадеттер ортодо Телекейдиҥ первенствозыныҥ эки катап јеҥӱчили (Морибор, Словения (1997ј), Прегория, ЮАР (1998 ј), Россияныҥ первенствозыныҥ ӱч катап јеҥӱчили, Алексей Исов – Россияныҥ спортыныҥ узы, А. Карелинниҥ телекейлик турнириниҥ, А. Нельсонныҥ (Прага) телекейлик турнириниҥ јеҥӱчили, Амаду Белеков – Россияныҥ спортыныҥ узы, Россияныҥ первенствозыныҥ кӱлер јеҥӱчили, Владислав Матыев – Россияныҥ спортыныҥ узы, телекейлик ле бастырароссиялык маргаандардыҥ јаҥыс эмес катап призеры (Одесса, Омск, о.ӧ). Онойдо ок Марат Ютановты, Алтайчы Ельдеповты, Амаду Танашевти, Иван Легостаевти, Михаил Красиловецти, Юрий Айграшевти, Сергей Асканаковты, Алтайчы Ельдеповты, Андрей Бельбековты, Айдар Белековты, Адучы Бойдоевти, Виталий Татанаковты, Анат Тадыровты, Айдар ла Сергей Черепановторды ла оноҥ до ӧскӧ кӧп ӱренчиктериниҥ ады-јолдорын адаарга јараар. Олордыҥ кӧп јарымызы бӱгӱн ӱредӱчизиниҥ ижин улалтып, тазыктыраачы болуп иштегилейт, јиит ӱйе балдарды кӱрешке тазыктырат. Кӧп ӱренчиктери башкараачы иште, аргачылыкта, «силовой» дейтен структура-бӧлӱктерде иштейдилер.
Кӱӱк айдыҥ 21-22 кӱндеринде Горно-Алтайсктыҥ «Јиит Спартаковец» залында сӱрекей кӧп улус јуулган. Огош ӱйе кӱрешчилердиҥ бу кӱндерде јеҥген јеҥӱлери тазыктыраачызы, ӱредӱчизи болгон тоомјылу кижиге – Сергей Сӱмелеевич Ютановко – учурлалган. Маргаандардыҥ ачылтазында тоомјылу ла кӱндӱлӱ сӧстӧрин тазыктыраачыныҥ эҥ ле јуук нӧкӧрлӧри, коллегалары, јуук улузы, ӱренчиктери айттылар: Россияныҥ спортыныҥ нерелӱ узы, Телекейлик кубогыныҥ ээзи, Европаныҥ чемпионы Аҥчы Адучинович Самтаев, Алтай Республиканыҥ Олимпий Совединиҥ президенти Александр Егорович Телесов, тазыктыраачызы Мадий Каланакович Каланаков, тазыктыраачылар Аргымак Ерелдеевич Ечешев, Александр Николаевич Ажанаров, Кирилл Власович Бойдоев, Аржан Михайлович Мюсов, Илья Ялбогаевич Майманов. Сергей Сӱмелеевичтиҥ кожо ӱренген најы-ӱӱрелери, јуук тӧрӧӧндӧри куучынын айттылар.
Анчада ла јылу сӧстӧрди Мадий Каланакович айтканы учурлу. Ол бир ле ӧйдӧ классический кӱрешке сӱрекей јайалталу уулдар келгенин, олордыҥ ортозында эҥ ле јаркындуларыныҥ бирӱзи Сергей Ютанов болгонын темдектеген. Кӱрешти, балдарды, бойыныҥ спортыныҥ бӱдӱмин сӱӱгени, бастыра јӱрӱмин сӱӱген ижине бергени – соојыҥ-легенда кептӱ деп, Мадий Каланакович аҥылаган. Сергей Сӱмелеевич Ютановтыҥ кӱрешчилери бӱгӱн бойлоры јайалталу балдар ӧскӱрип, чемпиондорды таскадып јадылар. Айдарда, оныҥ эткен ижи, јӱрген јӱрӱми, амадаган амадузы тегин болбогон. Ӱредӱчиниҥ ижин эмди ӱренчиктери улалтып апарар!