Ӧйлӧр ичкери ӧдӱп барып јат. Ӧйлӧ кожо јадын-јӱрӱм база солунган. Је тӱӱкилик јолдорды канайда ундыйтаныс. Бу ла тӧрӧл јеристиҥ элбек телкемдеринде канча онјылдыктар кайра јаткан ла иштеген улустыҥ ижи-тожы, бӱдӱрген амадузы керегинде эмди эске алза, сӱрекей јилбилӱ. Кажы ла јуртта бойыныҥ тоомјылу улузы бар. Таадалар, јааналар… Олордыҥ ӧткӧн ӧйи эмди тӱӱкиниҥ баалу-чуулу бӱктерине кирип, ӱргӱлјиге ундылбас болуп артып калган.
Кырлык јурт Кан-Оозы аймактыҥ јаан јурттарыныҥ тоозына кирет. Укту мал азыраган Кырлыктагы совхозтыҥ ады-чуузы јаҥыс ла область ичинде јарлалган эмес, је текши ороонго до јарлу болгон. Бойыныҥ ижиле макка чыккан койчылар, малчылар керегинде јетирӱлер бӱдӱн ороонго јайылган эмей. Ээлемниҥ једими аймактыҥ ла областьтыҥ једимине кожулып, текши кӧргӱзӱлерди там кӧдӱрген.
Кырлыкта иштеҥкей улус кӧп болгон. Айла, Ада-Тӧрӧл учун Улу јууныҥ кийнинде ӧйлӧрдӧ текши ороонныҥ албатызыныҥ кӱӱн-табы ондый болгон болор бо… Иштеҥкей, јана баспас, тӧрӧли учун кӱчин карамдабас.
Кырлык јуртта једимдӱ ижи учун ороонныҥ бийик кайралдарыла кайралдаткан улус кӧп. Олордыҥ ады-јолдорын бӱгӱнги ӱйе ундып та салган болордоҥ айабас. Је бис эске алып, бӱгӱн Арба Тодошевич Чабачаков керегинде куучын айдарга санандыс.
Арба Тодошевич сӱрекей иштеҥкей кижи болгон деп орто ӱйениҥ, јаан ӱйениҥ санаазына кирип турган болор. Ол тракторлордыҥ башка-башка бӱдӱмиле маҥтадып, совхозто тракторист болуп иштеген. Јайы-кыжы турлуларда койчыларга-малчыларга болушкан. Јаскыда кыра ижинде, јайгы-кӱски кӱндерде ӧлӧҥ ижинде иштенетен. Кырлыктагы ээлемниҥ ченемелдӱ, билгир, ижин сӱрекей јакшы билер, темир-терсти чыныктап јазап ийер ус кижи болгон. Јажы јаандап, амыралтага чыкканча ол совхозтыҥ арткан да тоомјылу механизатор-трактористтериле кожо бу уур-кӱч ишти јана баспай бӱдӱрген.
Арба Тодошевич 1934 јылда Кан-Оозы аймакта Ойбок ӧзӧктӧ чыккан. Оныҥ адазы тодош сӧӧктӱ Канја деп кижи болгон. Энези кыпчак сӧӧктӱ Јанчык деп кижи. Мӧндӱр-Сокконныҥ Кыргызовторынаҥ. Ойбокты кийнинде ӧйлӧрдӧ Мӧндӱр-Сокконго бириктирип койгонынаҥ улам бу ӧзӧктӧ јуртаган албаты ончозы «Лениский наказ» деп адалган колхозко кожулган.
Арба Тодошевич јаштаҥ ала энезиле кожо уй-малда иштеген. Шодоев Николай, Шодоев Геннадий, Чендыев Илья, Яграшев Сайанка, Кестелева Кызылгачы, Ерушев Алексей, Ерушева Оймок, Меҥдешева Шура, Саналов Николай, Саналова Тана, Ишмина Тана, Ишмин Михаил, Махалина Тана, Махалина Эртеш, Матина Лиза, Матина Торко, Матин Чорбон, Матин Кожо, Токтомысова Байлу. Бу – Ойбокто јууныҥ ла јууныҥ кийнинде јылдарда энелериле кожо кату-кабыр ишти бӱдӱрӱп, ол ортодо школдо ӱренген балдардыҥ ады-јолдорыныҥ кезиги ле. Јылаҥаш буттарлу, уйкузы јетпей, тойо ажанбай, адаларын-акаларын јуунаҥ сакыган балдар кийнинде турумакай, иштеҥкей, јана баспас ӱйе болуп чыдаган ла сӱрекей јаан једимдерге јеткен. Арба Тодошевич ол ӧйдиҥ балдары чылап кату-кабыр ишке кичинектеҥ ле ала темиккен, уйлар кабырып, бозулар кичееп иштенген. Је јиит уулдыҥ санаазы ла кӱӱни техника-темирге јуук болуп, ол јаштаҥ ала тракторист болорго амадап јӱретен. Сананган кижи санаазына јединер дегени чын. Качан аймакка тракторлор келип баштаарда, јаан ӱйе механизаторлрордыҥ ӱредӱзинеҥ, болужынаҥ јиит кижи бу кӱӱнине јединген ле 1953 јылда баштапкы ла тракторлордыҥ бирӱзине отурган. Тӧрӧл јуртыныҥ јалаҥдарында иштенип, койчыларга-малчыларга болушкан, кыра-ӧлӧҥ ижинде иштеген. 1973 јылдаҥ ала Кырлык јурттыҥ ээлеминде иштенип баштаган. Текши алза, тракторист болуп иштеген ӧйи 29 јылга једе берген. Бу ас эмес ӧйдиҥ туркунына Арба Тодошевич ак-чек, једимдӱ ижи учун кӧп кайралдарла кайралдаткан.
Эҥ ле јаан кайралла – «Знак Почета» орденле — ол «Ленинский наказ» колхозто иштеп турала 1972 јылда кайралдаткан. 1972 јылдыҥ јаҥар айыныҥ 12-чи кӱнинде СССР-диҥ Ӱстиги Совединиҥ Президиумыныҥ 3641-УШ деп тооломолу Јакарузында мынайда айдылат: «Государство-ороонго арба-аш, уй-малга азырал белетеер иште турумкайын, иштеҥкейин кӧргӱзип, ченемелиле јиит ӱйеле ӱлежип, олорды таскатканы учун Арба Тодошевич Чабачаковты, «Ленинский наказ» совхозтыҥ трактористин, «Знак Почета» орденле кайралдаар». Оныҥ кийнинде јылдарда нерелӱ механизатор «За доблестный труд» медальла, В.И. Ленинниҥ 100 јылдыгына учурлалган кӱндӱлӱ медальла, кӧп тоолу Кӱндӱлӱ грамоталарла база кайралдаткан. Бу – јаан једим ле ат-нере деп канайда темдектебес!
Арба Тодошевичтиҥ ӱйези иштеҥкей, јана баспас, јаштаҥ ла ала кату-кабыр ишке темигип калган ӱйе болгон деп айтканыс. Олор, чындап та, кандый да иштеҥ коркыбаган улус болгон. Тракторго иштейтени, тӱни-тӱжи, кыжы-јайы бу «темирди» бир де сындырбай, сынып калза чыныктап-јазап, чебер алып јӱретени ойын эмес. Ол јылдарда бӱгӱнги кӱндеги јаҥыртылган тракторлор болбогон. Кӧп сабада баштапкы ла чыккан «Казахстан» тракторлорло иштеерге келишкен деп тӱӱкиде айдылат. Айла, ол ӧйлӧрдӧ иштеген кӱчтӱ ле тоомјылу улузын ороон баалап ла билип, бийик кайралдарла кайралдаганы база учурлу.
Арба Тодошевич Арамзина Аркыш Юлдаевна деп эпшиле кожо биле тӧзӧп, эш-нӧкӧриле јажына јуртап калган. Аркыш Юлдаевнаныҥ Мӧндӱр-Соккондо чыккан-ӧскӧн, эје-карындаштары кӧп болгон. Оныҥ адазы мундус сӧӧктӱ Јулдай деп кижи Ада-Тӧрӧл учун Улу јууга барала кайра келбеген. Арба Тодошевич ле Аркыш Юлдаевна беш бала азыраган, эр-кемине јетирген. Аҥылап айткадыйы, олордыҥ уулдары ончозы адазыныҥ јолын улалтып, узы бийик тракторист-механизаторлор, ээлемчилер болуп иштегени, иштеп турганы.
Јаан ӱйе улус бистиҥ ортобыстаҥ ыраап барганынаҥ ӧйлӧр ӧдӱп калган, барып ла јат. Је эҥ ле баалузы – бу улустыҥ эткен ижин, јеткен једимин, јозогын ундыбайтаны. Арба Тодошевичтиҥ баркалары да эмди кӧптӧп, јаандап, бойлоры иштеп, јаандарыныҥ јолын улалтат. Је ат-нерелӱ орден тагынган таадазыныҥ – Арба Тодошевич Чабачаковтыҥ – ады-чуузы олордыҥ јӱрегинде….