Бис, Алтай Республиканыҥ эл-јоны, бӱгӱн Алтайысты туркластерлердеҥ ле ӱстинеҥ тӧмӧн ийилген «Алтай Республиканыҥ 2020-2024 јылдарга социально-экономикалык ӧзӱми аайынча индивидуальный программадаҥ» кожо корыыр учурлу.
2019 јылда О.Л. Хорохордин республикабыска келип, «Алтай Республиканыҥ эркетендӱ тӧс отрасли — туризм», јурт ээлем дезе, туризмниҥ кийнинде турат деп айдарда, јаҥы башкараачы аайланбай, республиканыҥ ӧзӱминиҥ стратегиязын јастыра тургузып алган деп билдирген.
Је, эки јыл ӧдӧрдӧ, туризмди баштапкы отрасль эдери оныҥ быжу позициязы ла ижиниҥ тӧс ууламјызы болгоны јарталды, республиканыҥ Башкарузы дезе, башчыныҥ андый санаа-кӱӱнин бастыра бар арга-кӱчиле апарат.
Керектер андый болгонын Россия Федерациязыныҥ экономикалык ӧзӱм аайынча министерствозы тургускан Алтай Республиканыҥ эркетендӱ стратегический отрасльдарыныҥ тоозына «учурал болуп» туризм ле агаш элем киргени ле јурт элем ол стратегияда јок болгоны керелейт.
Ол тооломо – республиканыҥ социально-экономикалык ӧзӱми аайынча программаныҥ ла бу программаны акча-манатла јеткилдейтен тӧзӧлгӧзи болуп јат.
Тооломо Алтай Республиканыҥ Россия Федерациязыныҥ телкемдик ӧзӱминдеги јолын ла јерин кӧргӱзет.
Андый ла ок айалга Россия Федерациязыныҥ Башкарузыҥ 09.04.2020 јылда тургускан «Алтай Республиканыҥ 2020-2024 јылдарга социально-экономикалык ӧзӱми аайынча индивидуальный программазында» темдектелген.
Индивидуальный программала баштапкы јылда республикада ӧткӱрилетен мероприятиелерге 2,013 миллиард салковой акча чыгарылары јарадылган, је мероприятиелер ӧткӱрилбеген, акчалар тузаланылбаган. Ӧткӱрилбеген мероприятиелердиҥ, республиканыҥ курч сурактарыныҥ тооломозын ла ончо проблемаларды јоголторына ӱзеери суралган акчаларды алзабыс, олорды Алтай Республиканыҥ социально-экономикалык ӧзӱминиҥ программазы деп адаар арга јок, олор республикада туризмди ӧскӱрер программа болуп јат.
Программаныҥ III ле IV бӧлӱктеринде Алтай Республиканыҥ экономиказыныҥ ӧзӱмине ууламјылалган целевой индикаторлор тоололгон. Олордо 1-кы јерде туризм, 2-чи ле 3-чи јерлерде туристско-рекреационный аргаларды ӧскӱрер инфраструктуралар турат, јурт элем дезе, 4-чи јерде.
«Экономикалык ӧзӱмди јеткилдеерин капшайладары аайынча тооломодо» темдектелген 34 мероприятиениҥ јурт ээлемле 2-ле мероприятие колбулу, 12 мероприятие дезе, туризмди ӧскӱрерине ууламјылалган.
Алтайысты јаҥдардыҥ јастыра иштеринеҥ корыйлы
1. 2020 јылда Алтай Республика национальный проекттерди бӱдӱреринде Россия Федерациязыныҥ 85 субъеги ортодо 84-чи јер алган.
2. Кажы ла кижиге келижип турган ВРП (внутренний региональный продукт) аайынча Алтай Республика Россия Федерациязындагы ортогы кӧргӱзинеҥ 2,5 катапка јабыс турат.
3. Јоксыраган улузыныҥ кемиле Алтай Республика Россия Федерациязында 82-чи јерде турат, прожиточный минимумнаҥ ас киреле алып турган јоктулардыҥ кеми текши эл-јонныҥ 24 процентине келижет.
4. Ишјокторыныҥ кемиле Алтай Республика Россия Федерациязындагы ортогы кӧргӱзинеҥ 2,3 катапка бийик турат, ишјоктордыҥ кеми текши эл-јонныҥ 11 процентине келижет.
5. Социальный сфераныҥ отрасльдарында ВРП-ныҥ 35 процентти келижип турган ас производстволу секторлор бар, Россия Федерациязында бу кӧргӱзӱ 15,9 процент болот.
6. Тӧс капиталга эдилген инвестиялар аайынча Алтай Республика Россия Федерациязындагы ортогы кӧргӱзинеҥ эки катапка јабыс турат.